Arganolie is plantaardige olie die wordt gewonnen uit pitten van vruchten die aan de arganboom, Argania spinosa, groeien. De vruchten van de arganboom zijn groen en zijn te vergelijken met olijven. Verschil met de olijf is dat de arganvruchten groter en ronder zijn. Zodra de vrucht rijp is wordt hij geel. Ongeveer een kwart van deze vrucht bestaat uit vruchtvlees, wat overigens niet eetbaar is voor de mens. De vrucht bevat een harde noot. De pitten waaruit de olie wordt gewonnen bevinden zich weer binnen in deze noot. De argannoot bevat maximaal drie amandelvormig pitten. Om deze noten te breken is veel kracht vereist.
Arganolie is zeldzaam en wordt gebruikt voor consumptie en medische doeleinden. Vanwege het zeldzame karakter en de handmatige oogsten en productie is arganolie zeer prijzig. Prijzen boven de € 100,- per liter zijn geen uitzondering. Het heeft daarom de bijnaam vloeibaar Marokkaans goud.
Arganboom
De Argania spinosa is een boom met oudtestamentische allure. De arganboom is zeer goed aangepast aan de droogte en de moeilijke klimatologische omstandigheden van zuid-west Marokko. De boom groeit in semi-woestijngrond en hij kan met zijn diepe wortelsysteem helpen om bodemerosie tegen te gaan. De arganboom heeft iets weg van een veel te groot uitgevallen bonsaiboompje. Ooit bedekte de arganboom Noord-Afrika, maar nu is hij een bedreigde boomsoort die alleen nog maar voorkomt in het zuidwesten van Marokko en een deel van Algerije. Er bestaan nog maar 20 miljoen arganbomen die zich teweerstellen tegen de oprukkende woestijn. De lokale bevolking is arm, maar omdat ze de waarde van de boom onderkennen wordt hij door hen beschermd. Arganolie is daarmee een zeer zeldzame plantaardige olie geworden.
Geschiedenis
De Feniciërs waren zich al in 1219 bewust van de werkzame bestanddelen van arganolie. De Egyptische arts Ibn Al Baythar heeft in die tijd al een wetenschappelijk artikel geschreven over de wijze van productie en de werking van de arganolie. De Amazighstammen, die sinds mensenheugenis arganolie produceren, noemen de arganboom niet voor niets de “Boom der schoonheid”.
Winning van arganolie
Traditionele methode
Al eeuwen worden door de Imazighen de onverteerde noten verzameld die door de geiten die in de arganbomen klimmen om de vruchten te eten worden uitgebraakt tijdens het herkauwen. De noten worden handmatig gemalen en geperst om notenolie te maken. Een andere manier is de vrucht laten uitdrogen in de zon waardoor de buitenkant hard wordt en er makkelijk vanaf te halen is om de noot te bereiken.
Bij de coöperatie in Tiout zitten Amazighvrouwen op de grond met ruwe rechthoekige stenen tussen hun knieën en ze kraken de noten met ronde stenen. Elke gladde noot bevat een tot drie pitten, die eruitzien als gepelde amandelen, ze bevatten veel olie. De pitten worden verwijderd en voorzichtig geroosterd. Dit roosteren is verantwoordelijk voor de typische notengeur. Het duurt een aantal dagen en er is ongeveer 32 kilogram vruchten - de opbrengst van één boom per seizoen - nodig voor het maken van een liter olie. De schillen worden als brandstof bij het roosteren gebruikt. Op deze manier wordt alles van de oogst nuttig aangewend. Voor cosmetische doeleinden worden de pitten ongebrand (met een lagere olie-opbrengst) geperst. Deze olie is bijna reukloos.
Mechanisch persen
Tegenwoordig steeds belangrijker voor olie voor de verkoop, omdat de houdbaarheid van de olie 12-18 maanden is en de extractie veel sneller gaat. Bij gebruik van een mechanische pers is mengen van gemalen noten en water onnodig, het meel kan direct worden geperst. Alle andere processtappen blijven hetzelfde. De olie wordt verkregen met een rendement van 43% (op basis van de noot) en slechts twee uur zijn nodig om een goede kwaliteit houdbare olie te maken.
Oplosmiddel-extractie
Voor industrieel gebruik en voor laboratorium doeleinden kan arganolie worden geëxtraheerd uit de noten met een vetoplosmiddel. Na verdamping van het oplosmiddel in een of twee cyclussen kan een olierendement van 50 tot 55% worden gehaald. Via deze extractiemethode wordt een olie verkregen met slechtere smaakeigenschappen in vergelijking tot de traditionele methode en persen. Deze vorm van extractie wordt dan ook alleen gebruikt voor cosmeticatoepassingen.
Eigenschapppen en gebruik
Arganolie bevat van nature zeer veel tocoferol (vitamine E), is rijk aan fenolen en fenolzuur, rijk aan caroteen, rijk aan squaleen, rijk aan essentieel vetzuur, bevat 80% onverzadigde vetzuren en is afhankelijk van de extraktiemethode beter bestand tegen oxidatie dan olijfolie.
Arganolie wordt gebruikt om brood te dippen of over couscous, salades, gegrilde paprika en dergelijke gesprenkeld. In de Europese keuken is arganolie een waardige vervanger voor notenolie en vaak ook voor olijfolie. Vooral in koude toepassingen en liever niet gemengd met citroensap of azijn. Het residu van traditioneel geëxtraheerde olie is een dikke chocoladekleurige pasta genaamd "amlou", die wordt gezoet en geserveerd als brooddip bij het ontbijt. De geur komt overeen met pindakaas.
Arganolie wordt traditioneel gebruikt bij de behandeling van huidziektes en is ontdekt door de cosmetica-industrie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten